Ik ken vele mooie mensen die wat meer aan zelfzorg zouden moeten nemen en wat minder zichzelf moeten opofferen voor anderen. Voor deze mensen ben ik heel blij dat er tegenwoordig steeds meer aandacht is voor het concept van zelfzorg. Ook het woord `me-time` lijkt voor deze goede zielen een concept waar ze zeker aandacht aan dienen te besteden.

Toch zou ik ook graag een kanttekening willen maken bij het concept van zelfzorg en me-time. Ik merk soms dat me-time of zelfzorg vaak gebruikt wordt om op korte termijn snel iets te doen wat je op dat moment even een goed gevoel geeft terwijl deze zaken niet altijd een gunstige impact hebben op je algemeen welbevinden op lange termijn. Bijvoorbeeld: je bent een mama en je kinderen liggen eindelijk in bed. Je hebt nood aan wat `me-time` en besluit om een film op te zetten en hierbij een grote zak chips te openen die je alleen gaat opeten en dus niet gaat delen met je kinderen. Ik vermoed dat het voor iedereen wel duidelijk is dat het op lange termijn, zowel voor je eigen gezondheid als je eigen welbevinden en misschien wel je zelfrespect, helemaal niet goed is om regelmatig een grote zak chips alleen op te eten. Op lange termijn is het wellicht beter om even stil te staan bij dat wat je echt nodig hebt als je zin lijkt te hebben in een grote zak chips (zoals rust). Dat je je huishouden even laat liggen voor later of dat je je eigen eisen in verband met je huishouden wat naar beneden haalt (de vloer moet heus niet elke dag gestofzuigd worden, kinderen vanaf vijf jaar kunnen heus wel hun eigen boekentas maken, niet alles dient gestreken te worden,…) of een deel gewoon zo laat voor je man die ook zijn helft dient te doen, dat lijkt me zeer prima. Zolang een huis je een veilig onderdak biedt, doet het alles wat een huis dient te doen.     
Maar stel nu dat, op het moment je eindelijk goed neerzit in de zetel, een vriendin of kennis je belt. Misschien is het wel je zus. Je weet dat zij een moeilijke periode doormaakt en dat zij je enkel belt als het nodig is. Wat doe je dan? Voor jezelf zorgen en de telefoon negeren of opnemen en naar, misschien wel weer dezelfde, depressieve gedachten luisteren om haar vervolgens, weer, moed in te spreken. Als we het dan puur over zelfzorg en me-time hebben dan lijkt het negeren van de telefoon misschien de meest logische oplossing. Toch is dat volgens mij zeker niet altijd het geval. Als je weet dat je je zus ook werkelijk kan helpen (al is het maar een klein beetje) dan lijkt het me eerder zelfzorg om wel te nemen. Ten eerste lijkt het me duidelijk dat opnemen het meest ethische is om te doen op dat moment. Ten tweede, als we dan toch naar ons eigen willen kijken in deze situatie, dan lijkt het me, in dit geval, ook zelfzorg om op te nemen. Wij mensen zijn sociale wezens, wij bouwen ons zelfbeeld op aan de hand van contacten met anderen. Wij kunnen letterlijk doodgaan door gebrek aan affectie. Al zullen er zeker mensen zijn die minder nood hebben aan menselijk contact dan anderen, we hebben er allemaal wel degelijk nood aan. Eenzaamheid is volgens mij de echte hel op aarde. Niet alleen oppervlakkige maar ook diepgaandere sociale contacten lijken me zeer nodig. Deze laatste bouw je niet op in je me-time, deze laatste bouw je op door in interactie te gaan met anderen, ook al komt het je niet altijd goed uit en ook al is het niet altijd dikke pret. Ons doel in het leven kan volgens mij dan ook niet zijn om zo veel mogelijk pret te maken maar om zin te geven aan een in essentie zinloos bestaan. Ik ben er van overtuigd dat die zin niet mogelijk is zonder diepgaander contact met anderen.      
Al wil ik hier ook nog wel een kanttekening bij maken. Stel dat je zus je belt met weer dezelfde gedachten en weer spreek je haar moed in maar het blijkt absoluut niet tot bij haar te komen. Ze praat langs je, ze luistert niet echt. Ze wil eigenlijk jouw hulp en jouw inzichten niet. Misschien ben jij dan niet (meer) de persoon om met haar te praten. Misschien is het een destructief patroon van haar geworden en voelt ze zich op de een of andere manier afhankelijk van jou waardoor ze niet verder geraakt in haar eigen zelfontwikkeling. In dat geval doe je haar er wellicht geen plezier mee om in dezelfde cirkel te blijven draaien. In dat geval kan je haar misschien heel even blij maken door op te nemen maar doe je eigenlijk niet veel goeds voor haar op lange termijn. Niet alleen voel je zelf dat je leeggezogen wordt om iemand te proberen helpen die niet geholpen lijk te willen worden, je helpt ook effectief niet. Het zou dan misschien goed zijn om niet op te nemen of misschien om wel op te nemen en te zeggen `ik heb de indruk dat je nu niet echt geholpen wil worden dus ik ga dezelfde conversatie niet steeds weer opnieuw met jouw aangaan, daar worden we geen van beiden beter van`.

Zelfzorg lijkt me zeer nuttig als we onthouden dat we anderen nodigen hebben, dat eenzaamheid wel degelijk meer en meer voorkomt en een echte hel is, dat we zin dienen te geven aan ons leven en dit nooit helemaal alleen kunnen en dat we op lange termijn kunnen denken. Wanneer ik met vriendinnen heb afgesproken om een grote wandeling te maken en last minute belt een andere vriendin met gratis VIP tickets voor een optreden van David Guetta dan zou zelfzorg misschien lijken dat ik de wandeling overboord gooi (het natuurgebied zal er volgende week ook nog wel zijn) en deze kans op een geweldig feestje niet laat liggen. Die dag zal ik wellicht zeer grote pret hebben, veel grotere pret dan tijdens een lange wandeling maar wat gaat deze pret me op termijn brengen? Hebben mijn vriendinnen dan niet geleerd dat ze eigenlijk helemaal niet op mij kunnen rekenen? Dat ze eigenlijk helemaal niet zo belangrijk zijn voor mij? Ga ik nog wel op ze kunnen rekenen als ik hen eens nodig heb? Of gaan ze dan mijn voorbeeld volgen en ook voor de meeste pret kiezen?   
En vooral, wat me toch ook niet onbelangrijk lijkt, wat ga ik geleerd hebben over mezelf? Welke waarden en normen vind ik zelf dan nog belangrijk? Welke mate van zelfrespect kan ik voor mezelf opbrengen als ik stelselmatig voor snelle pret kies? Hoe vind ik zin in het leven als ik niet leef naar mijn eigen waarden, normen en principes? Als ik niet probeer om zo ethisch mogelijk te handelen?

Ik zeg dan ook ja tegen zelfzorg als we eerst goed kunnen bedenken wat echte zelfzorg is.

Een eerste poging om zelfzorg te definiëren: Zelfzorg is er voor zorgen dat aan jouw eigen noden wordt voldaan om als een krachtig persoon, met al zijn/haar talenten en sterktes, in het leven te staan.        
Om te ontdekken wat die noden echt zijn dienen we een eindeloze reis te maken naar de zoektocht van onze eigen zelf.